Zaliczany do chorób endokrynologicznych, zespół policystycznych jajników, nazywany również PCOS dotyka aż co dziesiątą kobietę. Okazuje się, że można z nią walczyć, a skutki jej występowania łagodzić dietą oraz odpowiednią aktywnością fizyczną. Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej!
Zespół policystycznych jajników – co to takiego?
We krwi kobiety, u której zdiagnozowano zespół policystycznych jajników, występuje nadmiar męskich hormonów, a dokładnie androgenów, co zaburza prawidłową pracę jajników, często łącząc się z zaburzeniami równowagi hormonalnej. Zespół PCOS zwiększa ryzyko wystąpienia insulinooporności, otyłości, cukrzycy, problemów skórnych, nadmiernego owłosienia twarzy i ciała, a nawet bezpłodności. Jedno z badań wykazało, że prawie 70% kobiet z tą chorobą pozostaje nieświadoma diagnozy, a co za tym idzie, jej objawy z czasem mogą się pogłębiać, powodując dyskomfort w codziennym funkcjonowaniu.
Jaka jest przyczyna występowania zespołu policystycznych jajników?
Współczesna medycyna nie określa jednoznacznie przyczyny występowania zespołu policystycznych jajników. Powszechnie natomiast uważa się, że jest to proces wieloczynnikowy łączący czynniki genetyczne, niesprzyjający styl życia oraz wpływ środowiska. Okazuje się, że ryzyko wystąpienia zespołu policystycznych jajników wzrasta wraz z predyspozycją genetyczną, w szczególności u kobiet najbliżej spokrewnionych.
Główne możliwe czynniki prowadzące do rozwoju choroby to:
- zaburzenia układu hormonalnego obejmujące nadnercza, przysadkę mózgową, podwzgórze, tarczycę, trzustkę oraz jajniki;
- dziedziczność;
- przewlekłe procesy zapalne i choroby zakaźne;
- stres oraz zaburzenia o charakterze psychologicznym;
- cukrzyca;
- zespół metaboliczny;
- otyłość lub nadwaga;
- przyjmowanie leków przeciwpadaczkowych;
Jak rozpoznać początkowe stadium PCOS?
W początkowych stadiach choroby jej objawy mogą być praktycznie niezauważalne, a rozpoznanie staje się utrudnione ze względu na ich względnie lekki charakter, które z łatwością można przypisać innym zaburzeniom w organizmie.
Poznaj objawy zespołu policystycznych jajników
Główny objaw zespołu policystycznych jajników to zaburzenia miesiączkowania, objawiające się brakiem owulacji, nieregularnymi miesiączkami, a nawet całkowitym jej brakiem. Objawami towarzyszącymi występowaniu tej choroby może być nadwaga, otyłość oraz hirsutyzm, czyli nadmierne owłosienie w charakterystycznych miejscach dla mężczyzn, na przykład na brodzie.
Do głównych objawów zespołu policystycznych jajników można zaliczyć:
- nieregularny cykl miesiączkowy lub jego brak;
- przewlekły, długotrwały brak owulacji;
- charakterystyczny obraz widoczny na USG;
- hirsutyzm, czyli wzmożone owłosienie w miejscach typowych dla mężczyzn;
- trądzik;
- nadwaga, otyłość lub wręcz przeciwnie – niedowaga;
- uczucie stresu i niepokoju;
- trudności z zajściem w ciążę (bezpłodność);
Warto obserwować swoje ciało – obecność dwóch spośród wyżej wymienionych objawów sugeruje możliwe występowanie zespołu policystycznych jajników. Ostateczna diagnoza choroby jest ustalana po dokładnych badaniach przeprowadzonych przez lekarza. Leczenie zespołu policystycznych jajników wymaga stałej kompleksowej opieki medycznej. Jego głównym celem jest przywrócenie regularnego owulacyjnego cyklu, wyrównanie zaburzeń metabolicznych oraz normalizacja masy ciała. Metody leczenia dobierane są indywidualnie dla każdej pacjentki, z uwzględnieniem jej objawów oraz ewentualnych chorób współistniejących. W przypadku z nadwagą lub otyłością kluczowe jest dążenie do osiągnięcia i utrzymania prawidłowej masy ciała. W wielu przypadkach ta korekta wpływa korzystnie na regularność cyklu menstruacyjnego i owulację.
Czy wiesz, że ….?
Dolegliwości związane z PCOS można regulować, wprowadzając zdrowy system odżywiania, aktywny trybu życia oraz odpowiednie leczenie.
Zespół policystycznych jajników często idzie w parze z obniżoną wrażliwością tkanek na insulinę, co może prowadzić do insulinooporności. Więcej na jej temat przeczytasz tutaj. Po raz kolejny okazuje się, jak ogromne znaczenie w leczeniu tego typu zaburzeń ma odpowiednia dieta. Warto podkreślić, że insulinooporność może występować zarówno u szczupłych, jak i otyłych osób z zespołem policystycznych jajników. Odpowiednio zbilansowana dieta ma na celu regulację poziomu insuliny, wspieranie układu hormonalnego, oraz łagodzenie objawów.
Co jeść przy zespole policystycznych jajników?
Zadbaj, aby Twoja dieta była bogata w produkty i składniki wpływające korzystnie nie tylko na sam przebieg choroby, ale i Twoje samopoczucie:
- Wysokiej jakości białko
Zwiększa uczucie sytości po posiłku oraz korzystnie wpływa na insulinowrażliwość. Spożywanie odpowiedniej do zapotrzebowania ilości białek roślinnych zmniejsza ryzyko niepłodności. Właściwymi źródłami białka będą produkty pochodzenia roślinnego, takie jak fasola, ciecierzyca, soczewica oraz ryby i mięso drobiowe. Więcej o białku przeczytasz tutaj
- Węglowodany złożone
Te zawarte w produktach pełnoziarnistych pomagają utrzymać stabilny poziom glukozy we krwi w przeciwieństwie do cukrów prostych, które powodują gwałtowne wzrosty glukozy.
- Owoce i warzywa bogate w antyoksydanty
Wpływają korzystnie na organizm dzięki właściwościom przeciwzapalnym. Do swojej diety warto wprowadzić jeżyny, jagody, kiwi, jabłka, owoce cytrusowe, brokuły, szparagi, sałaty, buraki, pomidory, paprykę i marchew.
- Zdrowe tłuszcze
Niezbędne do produkcji hormonów, ponieważ wspierają przyswajanie witamin, poprawiają zdrowie serca i funkcjonowanie mózgu. Do swojej diety włącz oliwę z oliwek, orzechy włoskie, migdały, orzechy laskowe, awokado, a także nasiona (chia, len, sezam, słonecznik).
- Błonnik pokarmowy
Badania udowadniają, że dieta bogata w błonnik może zmniejszyć poziom androgenów, cholesterolu, dłużej utrzymać uczucie sytości oraz obniżyć indeks glikemiczny posiłków. Zadbaj o odpowiednią ilość warzyw i owoców bogatych w błonnik w swoim codziennym jadłospisie.
- Produkty bogate w witaminy D, B, jod, selen i magnez
Obfite w witaminy produkty spożywcze przyczyniają się do poprawy wrażliwości komórek na insulinę oraz redukcji nieprzyjemnych objawów związanych z zespołem policystycznych jajników.
Jaką aktywność fizyczną wybrać przy zespole policystycznych jajników?
Liczne badania naukowe wyraźnie potwierdzają, że regularna aktywność fizyczna przy zespole policystycznych jajników jest nie tylko korzystna, lecz wręcz zalecana, ponieważ odpowiednio dobrane do predyspozycji ćwiczenia pozwalają kontrolować masę ciała. Poprawiają nastrój, zmniejszają ryzyko wystąpienia chorób przewlekłych oraz zwiększają wrażliwość komórek na insulinę.
To ważne!
W PCOS kluczowe jest skupienie się na regularności podjętej aktywności fizycznej. Mniejsze znaczenie będzie mieć w tym wypadku osiąganie znakomitych wyników sportowych. Warto przetestować różne formy aktywności fizycznej i wybrać taką, która najlepiej pasuje do trybu życia i preferencji. Tak, jak w każdym innym przypadku – sport ma nie tylko wspomagać walkę z chorobą, ale również dawać przyjemność z jego uprawiania.
Jak zapobiec powstawaniu PCOS?
Niestety, na obecną chwilę nie istnieją konkretne zalecenia co do profilaktyki dla zespołu policystycznych jajników. Lekarze zalecają prowadzenie aktywnego trybu życia, zdrową dietę i regularne monitorowanie wagi, a także regularne wizyty u ginekologa co najmniej raz na 6 miesięcy, kontrolne badania USG jajników oraz wykonywanie badań krwi, które z pewnością pozwolą dostrzec ewentualne zmiany chorobowe. Warto dodać, że na wszelkie infekcje oraz problemy układu rozrodczego i hormonalnego warto reagować od razu, by bagatelizowane nie doprowadzały do poważniejszych, zdrowotnych konsekwencji.
